بی‌خوابی

خیلی سال قبل فیلم بی‌خوابی یا insomnia را دیدم. ولی دو سه شب پیش جایی بودم که این فیلم را گذاشتند و من هم از خدا خواسته این فیلم را نگاه کردم. هر چه باشد کریستوفر نولان یکی از کارگردان‌های مورد علاقه من است و تقریبا همه فیلمهایش را دیده‌ام و دوست دارم. دو نفر از بازیگرهای مورد علاقه من هم در این فیلم بازی کرده‌اند. آل پاچینو که سید و سالار تمام بازیگران حال حاضر دنیاست و رابین ویلیامز فقید که حالت چهره‌اش طوری است که هیچ وقت نمی‌فهمی می‌خندد یا گریه می‌کند. در هر حال این فیلم را دوباره دیدم و ترجیح دادم دو سه خطی در موردش بنویسم.

بی‌خوابی از آن دسته فیلمهایی است که تا مدتها بعد از تماشای فیلم هم شما پیش خودتان به نتیجه نمی‌رسید که در نهایت نتیجه‌اش چه شده؟ فیلم سه بازیگر دارد که هر سه برنده اسکار شده‌اند. هم آل پاچینو، هم رابین ویلیامز و هم هیلاری سوانک. آل پاچینو به خاطر فیلم بوی خوش زن. رابین ویلیامز به خاطر فیلم گود ویل هانتینگ و هیلاری سوانک به خاطر فیلم پسرها گریه نمی‌کنند. فکرش را بکنید کریستوفر نولان چه کارگردان پرتوانی باید باشد که از سه بازیگری که جایزه اسکار برده‌اند و هر یک برای خود غولی هستند چه بازیهای درخشانی می‌گیرد در حالی‌ که در زمان ساخت این فیلم فقط 31 سال داشته.

داستان فیلم در آلاسکا اتفاق می‌افتد. جایی که روز و شب کمی مفهوم متفاوت‌تری نسبت به تجربه اکثر مردم دنیا دارد. به خاطر اینکه حتی در نیمه شب هم آفتاب وجود دارد و پلیس‌های محلی به ویل دورمر (آل پاچینو) می‌گویند که نمی‌تواند برای تحقیقات به مدرسه برود. چون الان ساعت 10 شب است. به خاطر نور دائمی آفتاب دورمر نمی‌تواند بخوابد. او چند روز بیداری را تحمل می‌کند و همکارش را با تیر می‌زند. ولی در نهایت بیننده متوجه نمی‌شود که همکاراو به صورت تصادفی تیر خورده یا دورمر عمداً به او شلیک کرده است.

با تمام نقاط قوت فیلم وقتی به مقایسه این فیلم با فیلمهای دیگر کریستوفر نولان بپردازیم می‌فهمیم که سطح فیلم پایین‌تر از باقی فیلمهایش است. فیلم قبلی او ممنتو بود که بیننده را مجبور می‌کرد به صورت مع فکر کند و به قضایا نگاه کند. فیلمهای بعدی او هم فیلمهای بسیار خوبی بودند: تلقین، سه گانه بتمن، اینترستلار، پرستیژ و … از نظر سطح بالاتر از بی‌خوابی بودند ولی این دلیلی بر ضعیف یا حتی متوسط بودن بی‌خوابی نیست. این فیلم در نوع خودش بی‌نظیر است. این سطح پایین‌تر هم شاید به این دلیل باشد که بی‌خوابی تنها فیلمی است که نولان در نوشتن فیلمنامه آن مشارکت نداشته است.